แมว : ความเชื่อล้านนา…

...แมว : ความเชื่อล้านนา…

แมว เป็นสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมชนิด Feles catus ในวงศ์ Felidae ซึ่งเป็นวงศ์เดียวกับเสือแต่ตัวเล็กกว่ามีหลายสี มนุษย์เลี้ยงแมวไว้จับหนูและเลี้ยงไว้ดูเล่น
เฉพาะในเรื่องของความเชื่อ ชาวล้านนามีความเชื่อเกี่ยวกับแมวค่อนข้างมาก จึงมีการถ่ายทอดแก่กันและกัน ซึ่งบางอย่างมีการบันทึกเป็นตำราไว้ บางอย่างเล่าขานสืบต่อกันมา ดังตัวอย่างเรื่องต่อไปนี้

..ตำราโลกหาณี..

ในวรรณกรรมตำราเรื่อง "โลกหาณี" กล่าวถึงแมวว่า "...เห็นแลแมวป่าเข้าบ้าน เข้าเวียง หื้อเอาจันทน์แดงปูชา ... ลูกแมวกลายเป็นลูกหมา ตระกูลกษัตริย์จักสุดเสี้ยงไปชะแล... แมวออกลูกยังในไหข้าว จักได้เป็นเจ้าข้าว...แมวตัวใดบ่อยู่เรือนตัวมักไปขึ้นเรือนท่าน บ่ดีเลี้ยงแล..." แปลความได้ว่า อีเห็นและแมวป่าเข้ามาในบ้านเมือง ให้เอาจันทน์แดงบูชา จะโชคดี หากลูกแมวกลายเป็นลูกหมา ทำนายว่าตระกูลกษัตริย์จะถึงกาละสิ้นสุด, แมวออกลูกในไหสำหรับนึ่งข้าวเหนียว ทำนายว่าจะได้เป็นเจ้าข้าวเจ้าของ และหากแมวตัวใดไม่ค่อยอยู่เรือนเจ้าของ แต่กลับไปอาศัยเรือนผู้อื่น ท่านว่าอย่าได้เลี้ยงแมวตัวนั้น

...ตำราอุบาทว์..

ตำราล้านนาว่าด้วย "อุบาทว์ทั้งแปด" กล่าวว่า "...หมาแมวเกิดลูกกลางที่นอน...ชื่อว่าสุวัณณอุบาทว์แล หื้อแปลงรูปพญานาคส่งปูชาหนวันตก จักพ้นจากเคราะห์ภัยทั้งมวลแล..." กล่าวคือหากมีหมาหรือแมวออกลูกกลางที่นอนนั้น ได้ชื่อว่าสุวรรณอุบาทว์ ให้ปั้นรูปพญานาค ทำพิธีบัดพลีแล้วนำไปพลีด้านทิศตะวันตก ทำอย่างนี้แล้วจะพ้นจากเคราะห์ภัยอันจะมาบังเกิดแก่ตนและครอบครัว 

 ..ตำราขึ้นบ้านใหม่..

การขึ้นบ้านใหม่ของชาวล้านนา ตามพิธีกรรมแล้ว ท่านให้ดูตามวันและทิศทาง ซึ่งหากจะกล่าวเฉพาะที่มีแมวเข้าไปเกี่ยวข้องก็เห็นจะได้แก่ ขึ้นบ้านใหม่วันอังคาร ตำราว่าให้เอาน้ำใส่ในไหและเอาแมวพร้อมหอกดาบศาสตราวุธขึ้นก่อน หรือหากบันไดบ้านอยู่ทางทิศใต้ ให้เอาแมวและฟักเขียวขึ้นก่อน กระทำดังนี้เชื่อว่าจะก่อให้เกิดความเป็นสิริมงคล 



..คาถาและยันต์แมว…

ชายชาตรีโบราณนิยมถืออาคมของขลังและสักยันต์บนร่างกาย โดยเฉพาะอาคมและยันต์ที่ให้ผลทางด้านคงกระพันชาตรีและแคล้วคลาดจากภยันตราย ตัวอย่างเช่น คาถาแมวดำว่า "โอมปิปิ วิวิ มหาสะมัง" คาถานี้ใช้ร่ายหรือบริกรรมในยามคับขัน จะหลุดพ้นอันตรายเฉพาะหน้าได้ และหากได้สักยันต์รูปแมว จะคงทนต่ออาวุธทั้งปวง

..แมวเป็นครูเสือ..

เล่ากันว่า แมวเป็นครูสอนสรรพวิชาให้แก่เสือ ยกเว้นวิชาขึ้นต้นไม้ เสือจึงปีนต้นไม้ไม่เก่ง อีกประการหนึ่งโดยปกติแมวจะกินเหยื่อจากส่วนหัวไปหาลำตัว แต่สำหรับเสือนั้น แมวสอนให้เสือตะครุบกินเหยื่อจากลำตัวไปหาตัว ทั้งนี้แมวมีเหตุผลว่า กรณีที่เสือกินคน ผู้ที่ถูกเสือกัดจะยังมีโอกาสส่งเสียงร้องขอความช่วยเหลือจากผู้อื่นได้